Van bi gang | Tay gạt – Tay quay – Tự động

Van bi gang là loại van bi được sản xuất với chất liệu gang, van có khả năng chống chịu nhiệt, chịu mài mòn tốt, độ bền cao và giá thành không cao nên được lựa chọn sử dụng trong những trường hợp phù hợp

1. Van bi gang là gì

Là một trong những loại van công nghiệp thuộc loại van bi, có thân được làm từ vật liệu gang cầu hoặc gang dẻo có khả năng chịu nhiệt độ, áp suất cao được ứng dụng rộng rãi trong nhiều hệ thống đường ống khác nhau

2. Ưu và nhược điểm của van bi gang

Ưu và nhược điểm chính của van bi gang xuất phát từ nguồn gốc đặc tính của gang, bởi thân van nơi chiếm phần chính trọng lượng vật liệu của van được chế tạo từ gang

2.1 Ưu điểm

Các ưu điểm chính của van bi gang

• Độ bền cao: Gang là vật liệu cứng và có độ bền cao, giúp van chịu được áp lực lớn và va đập mạnh.
• Chịu được nhiệt độ cao: Van bi gang có thể chịu được nhiệt độ cao hơn so với các loại van nhựa.
• Giá thành hợp lý: So với van bằng thép hoặc inox, van bi gang có giá thành rẻ hơn.
• Đóng kín tốt: Khi đóng, van bi gang có khả năng đóng kín tốt, ngăn chặn rò rỉ.
• Dễ dàng sử dụng và bảo trì: Van bi gang có cấu tạo đơn giản, dễ dàng sử dụng và bảo trì.

2.2 Nhược điểm

Ba nhược điểm chính của van bi gang

• Trọng lượng nặng: Gang là vật liệu nặng, do đó van bi gang cũng có trọng lượng nặng hơn so với các loại van khác làm từ nhựa hoặc nhôm.
• Kích thước cồng kềnh: Kích thước của van bi gang thường lớn hơn so với các loại van khác có cùng chức năng.
• Không chịu được môi trường khắc nghiệt: Gang có thể bị ăn mòn trong một số môi trường hóa chất khắc nghiệt.

3. Vật liệu gang chế tạo thân van bi

Với vật liệu gang nói chung, có rất nhiều chủng loại gang khác nhau bao gồm cả gang cầu, gang xám, gang dẻo và gang trắng. Tuy nhiên, loại gang được sử dụng để chế tạo van bi chủ yếu là gang cầu và gang dẻo, đây là 2 loại gang mang nhiều ưu điểm

3.1 Van bi gang cầu 

Van bi gang cầu có được các tính chất đặc biệt của mình, do vật liệu gang cầu có thêm thêm Magiê, Ce và các nguyên tố khác vào hợp kim. Sự có mặt của Magiê làm cho Cacbon trong than chì hình thành dưới dạng cầu thay vì các mảnh rời rạc, từ đó tạo nên tính bền và các giới hạn chảy, độ dẻo ở mức cao của gang cầu

Do được đúc từ gang cầu nên van bi gang này có giới hạn bền kéo, giới hạn chảy và độ dẻo dai lớn. Đặc biệt là các mác gang FCD được sử dụng phổ biến

3.2 Van bi gang dẻo

Van bi gang trắng chứa hàm lượng cacbon 3% – 3,5% và tốc độ làm mát trong khâu xử lý nhiệt cao, nên các nguyên tử cacbon kết hợp với sắt thành cacbua sắt. Khi sinh ra nhiều cacbua sắt nghĩa là có rất ít hoặc không có phân tử graphit tự do trong vật liệu đông đặc.

Cấu trúc vi tinh thể của van bi gang trắng cứng và giòn cho cường độ nén cao và khả năng chống mài mòn tốt.

4. Kết nối của van bi gang

Van bi gang sử dụng mặt bích là chủ yếu, các dòng van bi gang thường có kích cỡ từ DN50 trở lên, vì vậy để đảm bảo độ kín và an toàn áp suất trong đường ống lớn nên van sử dụng mặt bích là chủ yếu. Các sản phẩm van bi gang sử dụng mặt bích với nhiều tiêu chuẩn – BS, ANSI, JIS…

5. Ứng dụng của van bi gang

• Hệ thống cấp nước
• Hệ thống thoát nước
• Hệ thống khí nén
• Hệ thống hơi nóng
• Hệ thống PCCC

6. Vận hành van bi gang

Cũng tương tự như các loại van bi khác, van bi thân gang được vận hành bằng nhiều cách khác nhau

6.1 Van bi gang tay gạt

Đây là kiểu vận hành phổ biến, áp dụng cho các van có kích cỡ thường chỉ đến DN200, với điều kiện lưu chất chảy bên trong không quá lớn để đảm bảo nhiệt truyền đến tay van không quá lớn, có thể gây bỏng khi vận hành

6.2 Van bi gang tay quay

Chủ yếu áp dụng với các van có kích cỡ lớn, hoặc những trường hợp áp suất dòng quá cao bắt buộc phải vận hành bằng vô lăng để giảm lực quay từ cánh tay lên tay van

6.3 Van bi gang điều khiển điện 

Van bi gang điều khiển điện thuộc dòng van điều khiển tự động. Đối với dòng van bi, điện thế thường được sử dụng là 220V hoặc 380. Van phù hợp sản xuất trong các nhà máy công nghiệp và điện lưới quốc gia hiện nay.

6.4 Van bi gang điều khiển khí nén

Van bi gang điều khiển khí nén như tên gọi của mình van vẫn thuộc dòng van điều khiển tự động và sử dụng khí nén trong quá trình hoạt động của mình. Để van có thể hoạt động thì công trình hoặc nhà máy yêu cầu được trang bị sẵn hệ thống khí nén.

7. Thương hiệu van bi gang phổ biến

Không nhiều các nhà sản xuất có thể chế tạo được loại van bi gang, đảm bảo được các độ bền kéo và giới hạn chảy cũng như độ dai cho van nên trên thế giới và tại Việt Nam không nhiều thương hiệu mang có chủng loại van này

7.1 Van bi gang KSB của Đức

KSB là thương hiệu van công nghiệp nổi tiếng đến từ Đức, được đánh giá cao về chất lượng, độ bền bỉ và hiệu suất hoạt động. KSB cung cấp đa dạng các loại van cho nhiều ứng dụng khác nhau trong hệ thống công nghiệp, bao gồm cả van bi gang KSB

7.2 Van bi gang Kitz của Nhật

Đuộc biết đến là một trong như là một nhà sản xuất van công nghiệp hàng đầu của Nhật Bản, được thành lập vào năm 1951. Kitz cung cấp đa dạng các loại van cho nhiều ứng dụng khác nhau trong hệ thống đường ống và đương nhiên có van bi gang Kitz

7.3 Van bi gang Hàn Quốc

Các nhãn hiệu đến từ Hàn Quốc có sản xuất chủng loại van này, tiêu biểu là Wonil và Jouen

8. Lưu ý khi lựa chọn

Với hầu hết tất cả các loại van khi lựa chọn cần lưu ý các đặc điểm dưới đây, riêng van bi gang do khả năng chịu nhiệt và giới hạn áp suất không cao nên van cần được xem xét cẩn trọng hơn

• Kích thước: Kích thước của van cần phù hợp với kích thước của đường ống.
• Áp suất: Áp suất tối đa của van cần cao hơn hoặc bằng áp suất tối đa của hệ thống.
• Nhiệt độ: Nhiệt độ tối đa của van cần cao hơn hoặc bằng nhiệt độ tối đa của chất lỏng hoặc khí sẽ được vận chuyển qua van.
• Môi trường hoạt động: cần lựa chọn loại van bi gang phù hợp với môi trường hoạt động (có tính ăn mòn cao hay không).
• Kiểu kết nối: Kiểu kết nối của van cần phù hợp với kiểu kết nối của đường ống (ren, mặt bích, hàn, v.v.).