Trong bất kỳ hệ thống dẫn nước nào, các loại van nước luôn đóng vai trò quan trọng và được xem như mắt xích cốt lõi giúp toàn bộ hệ thống vận hành trơn tru. Vậy van nước là gì? Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu ngay sau đây.
Van nước (hay còn gọi là valve nước) là một thiết bị công nghiệp được dùng để kiểm soát, điều tiết, phân phối hoặc đóng/mở dòng chảy của nước (hoặc các chất lỏng khác) trong hệ thống đường ống. Van nước có các chức năng chính như sau:
Tại Việt Nam, hệ thống cấp thoát nước dân dụng và công nghiệp sử dụng rất đa dạng các loại van với đủ chất liệu, kích cỡ và thương hiệu. Trong đó, 7 loại van nước sau được coi là phổ biến nhất, xuất hiện ở hầu hết các công trình từ nhà dân, nhà phố, chung cư đến nhà máy, trạm bơm và hệ thống xử lý nước.
Là một trong các loại van nước có thiết kế nhỏ gọn, thao tác đóng/mở nhanh và độ kín cao. Giá thành rẻ hơn so với các chủng loại van nước khác, dễ lắp đặt nên rất được ưa chuộng trong hệ thống nước dân dụng (nhà ở, chung cư, vườn…). Ngoài ra, van bi bền trong môi trường nước, ít hư hỏng nên phù hợp cả cho hệ thống lọc nước và đường ống áp thấp – trung bình.
Van cổng có kích thước lớn, thiết kế phù hợp cho các đường ống đường kính lớn, lưu lượng cao. Khi mở hoàn toàn, cổng van trượt lên giúp dòng chảy đi qua gần như không bị cản trở.
Vì ưu điểm chịu áp tốt và ít gây tổn thất áp, van cổng được sử dụng phổ biến trong hệ thống cấp – thoát nước quy mô lớn, cấp nước nhà máy, khu dân cư, mạng lưới đô thị.
Ưu điểm lớn nhất của van bướm dễ lắp đặt với đường ống nước cỡ lớn vì thân van mỏng và không chiến nhiều không gian lắp đặt. Van nước dạng bướm thường dùng trong hệ thống công nghiệp, xử lý nước, HVAC, các tuyến ống lớn
Van một chiều có nhiệm vụ ngăn dòng nước chảy ngược, bảo vệ máy bơm và tránh hiện tượng búa nước. Van nước 1 chiều có đa dạng kiểu thiết kế, dễ lắp đặt, giá phải chăng và vì độ an toàn cao nên hệ thống dẫn nước nào cũng bắt buộc dùng
Van giảm áp nước tự động điều chỉnh để duy trì áp suất đầu ra ổn định, hoạt động dựa trên cơ chế lò xo và màng điều khiển giúp giảm áp lực từ nguồn cao xuống mức an toàn. Loại van này có giá thành cao hơn các loại van thông thường nhưng mang lại lợi ích lâu dài như bảo vệ thiết bị phía sau, tiết kiệm nước và giảm tiếng ồn do áp suất cao
Van nước điện từ mở nổi bật với khả năng tự động hóa: Đóng/mở bằng dòng điện, phản hồi nhanh, không cần thao tác tay. Nhờ làm việc chính xác, gọn nhẹ, dễ tích hợp, van điện từ được ưa chuộng trong máy lọc nước, hệ thống tưới tự động, dây chuyền công nghiệp hoặc các ứng dụng điều khiển từ xa
Van phao là một trong các loại van nước hoạt động dựa trên nguyên lý phao nổi trên mặt nước, khi mực nước hạ phao sẽ hạ theo và mở van, khi mực nước đủ phao nổi lên và đóng van tự động. Loại van này có cấu tạo cơ học đơn giản nhất, không cần điện, độ bền cao và giá thành rất rẻ nên được sử dụng phổ biến nhất trong các bồn nước của hộ gia đình.
Van nước trên thị trường hiện nay được sản xuất từ nhiều loại vật liệu khác nhau nhằm đáp ứng yêu cầu về áp lực, nhiệt độ và môi trường sử dụng. Một số vật liệu phổ biến gồm:
Van nước làm từ inox sở hữu khả năng chống ăn mòn vượt trội, chịu được áp lực và nhiệt độ cao nên đặc biệt phù hợp cho các hệ thống công nghiệp, thực phẩm hoặc xử lý nước. Loại van này mang đến độ bền rất cao và vận hành ổn định trong thời gian dài, dù chi phí đầu tư ban đầu tương đối lớn
Van nước bằng đồng (thường là đồng thau) được sử dụng phổ biến trong dân dụng nhờ độ bền tốt, an toàn cho nước sạch và giá thành hợp lý. Các loại van bằng đồng thường có thiết kế nhỏ gọn, vận hành nhẹ nhàng và cho phép lắp đặt nhanh chóng trong hầu hết hệ thống nước gia đình
Van nước bằng gang thường được lựa chọn cho các đường ống có kích thước lớn trong hệ thống cấp thoát nước hay phòng cháy chữa cháy. Vật liệu gang mang lại độ cứng cao, khả năng chịu lực tốt, nhưng cần được phủ sơn bảo vệ để hạn chế rỉ sét và nâng cao tuổi thọ khi hoạt động ngoài trời hoặc trong môi trường độ ẩm cao
Van nước bằng nhựa có trọng lượng nhẹ, dễ lắp đặt và có chi phí tiết kiệm, phù hợp cho nước sạch, hệ thống tưới tiêu và các đường ống áp lực thấp. Tuy nhiên, do khả năng chịu áp và chịu nhiệt hạn chế, loại van này không phù hợp để sử dụng trong môi trường nước nóng hoặc hệ thống công nghiệp nặng
Khi lựa chọn các loại van nước, ngoài vật liệu và chức năng, người dùng còn cần quan tâm đến kiểu kết nối. Mỗi loại kết nối sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến độ kín, khả năng lắp đặt và mức độ phù hợp với từng hệ thống đường ống. Dưới đây là những kiểu kết nối phổ biến của các loại van nước hiện nay:
Kết nối ren được sử dụng nhiều trên các loại van nước có kích thước nhỏ. Ưu điểm của kiểu nối ren nằm ở khả năng lắp đặt nhanh, dễ tháo lắp và phù hợp cho hệ thống dân dụng hoặc đường ống công nghiệp có đường kính nhỏ
Nối bích thường được áp dụng cho các loại van nước công nghiệp cỡ lớn, kểu kết nối này mang đến độ kín cao, khả năng chịu áp lực tốt và đảm bảo an toàn cho những đường ống kích thước lớn hoặc hệ thống vận hành liên tục
Kết nối rắc co xuất hiện phổ biến trên các loại van nước bằng nhựa hoặc một số van đồng. Thiết kế rắc co cho phép tháo rời nhanh chóng mà không ảnh hưởng đến đường ống, rất thuận tiện cho việc bảo trì và thay thế trong hệ thống nước sinh hoạt.
Kết nối wafer là kiểu kết nối phổ biến trên các loại van nước dạng bướm. Van được kẹp giữa hai mặt bích của đường ống mà không cần sử dụng bulong xuyên thân.
Dán keo thường được sử dụng cho các loại van nước bằng nhựa. Khi lắp đặt, phần đầu van và đầu ống sẽ được vệ sinh sạch, sau đó phủ lớp keo chuyên dụng để tạo liên kết. Ưu điểm của kiểu kết nối này là chi phí thấp, thao tác nhanh và cho độ kín cao khi thi công đúng kỹ thuật.
Trong quá trình chế tạo van nước, các nhà sản xuất phải tuân thủ nhiều tiêu chuẩn kỹ thuật nhằm đảm bảo sản phẩm đạt độ bền, độ kín và khả năng vận hành an toàn. Những tiêu chuẩn này quy định từ vật liệu, cấu trúc, kích thước đến thử nghiệm áp lực trước khi xuất xưởng. Dưới đây là một số tiêu chuẩn phổ biến:
Để van nước hoạt động hiệu quả và kéo dài tuổi thọ, quá trình lắp đặt và vận hành cần tuân thủ một số nguyên tắc cơ bản:
Tại thị trường Việt Nam, van nước được nhập khẩu hoặc sản xuất từ nhiều quốc gia khác nhau. Mỗi nước có thế mạnh riêng về chất lượng, vật liệu và công nghệ sản xuất. Một số xuất xứ phổ biến gồm:
Để tìm được các loại van nước giá rẻ nhưng vẫn đảm bảo chất lượng, người dùng nên cân nhắc một số yếu tố quan trọng trước khi lựa chọn. Giá rẻ không đồng nghĩa kém bền, mà phụ thuộc vào thương hiệu, vật liệu, xuất xứ và nhu cầu thực tế của hệ thống. Dưới đây là gợi ý cách mua van nước giá rẻ:
Cuối cùng, người mua van nước giá rẻ nên tham khảo các đại lý uy tín, chọn nơi có xuất hóa đơn, chứng từ rõ ràng để tránh mua phải van nước giá rẻ nhưng kém chất lượng
