Van khóa nước nóng lạnh

Van khóa nước nóng cần phải duy trì độ kín và độ ổn định cơ học ngay cả khi hệ thống thay đổi nhiệt độ liên tục. Vậy thiết kế nào giúp van không bị lão hóa hoặc hỏng gioăng khi vận hành lâu dài? Hãy cùng tìm hiểu chi tiết trong bài viết này!

1. Van khóa nước nóng là gì

Van khóa nước nóng là loại van khóa nước được thiết kế chuyên dụng cho môi trường lưu chất là nước nóng, thường trong dải nhiệt độ từ 60°C trở lên tùy theo vật liệu. Khác với các loại van thông thường, van khóa nước nóng được thiết kế với thân van, gioăng làm kín và cơ cấu vận hành chịu được giãn nở nhiệt, áp suất cao và sự ăn mòn khi vận hành lâu dài trong môi trường nước nóng. Đây là thiết bị bắt buộc trong các hệ thống nước nóng dân dụng, khách sạn, trung tâm thương mại, hệ thống năng lượng mặt trời và các đường ống nước nóng công nghiệp.

2. Van khóa nước nóng có dùng cho nước lạnh không

Van khóa nước nóng hoàn toàn có thể sử dụng cho nước lạnh bởi vật liệu và tiêu chuẩn sản xuất của van cao hơn nước lạnh rất nhiều. Khi vận hành ở môi trường nước lạnh, van thường bền hơn do không phải chịu giãn nở nhiệt và lão hóa vật liệu như trong đường ống nước nóng.

Tuy nhiên, đối với những hệ thống nước lạnh đơn thuần, không nhất thiết phải sử dụng van khóa nước nóng bởi giá thành của van khóa nước nóng luôn cao hơn, nhưng nếu bạn đang có sẵn van khóa  nước nóng thì sử dụng cho nước lạnh hoàn toàn không gây ảnh hưởng đến hiệu suất hay độ bền. Chính vì lý do này mà van khóa nước nóng còn được biết đến với tên gọi “van khóa nước nóng lạnh”

3. Vật liệu chế tạo van khóa nước nóng

Vật liệu là yếu tố quyết định khả năng chịu nhiệt, chịu áp và độ bền của van khóa nước nóng lạnh. Ba nhóm vật liệu được sử dụng phổ biến hiện nay gồm đồng, inox và nhựa chịu nhiệt. Mỗi loại vật liệu có phạm vi ứng dụng, ngưỡng nhiệt độ làm việc và mức giá khác nhau, phù hợp cho từng loại hệ thống từ dân dụng đến công nghiệp.

3.1 Van khóa nước nóng thân đồng

Van khóa nước nóng bằng đồng thường được làm từ đồng thau, là lựa chọn phổ biến nhất trong các hệ thống nước nóng dân dụng bởi đồng có khả năng chịu nhiệt tốt, có tính kháng khuẩn tự nhiên và chống ăn mòn trong môi trường nước sinh hoạt

3.2 Van khóa nước nóng lạnh thân inox

Van khóa nước nóng lạnh bằng inox (thường là inox 304 hoặc 316) được sử dụng trong môi trường yêu cầu độ bền cao, nhiệt độ ổn định và khả năng chống ăn mòn vượt trội, như hệ thống nước nóng công nghiệp, nhà máy thực phẩm, khu vực gần hóa chất nhẹ hoặc nước có độ khoáng cao

3.3 Van khóa nước nóng thân nhựa

Van khóa nước nóng thân nhựa thường được sản xuất từ các vật liệu chịu nhiệt như nhựa PPR hoặc cPVC. Các vật liệu này có khả năng chịu nhiệt tốt trong dải 70 ~ 95°C. Van nhựa được sử dụng nhiều trong các hệ thống nước nóng dân dụng dùng ống PPR/cPVC, hệ thống năng lượng mặt trời, hoặc các đường ống yêu cầu chống ăn mòn nhưng không chịu áp quá cao.

4. Thế nào là van khóa máy nước nóng

Van khóa máy nước nóng cũng là loại van khóa nước nóng, tuy nhiên được thiết kế chuyên dụng để lắp đặt trên các thiết bị gia nhiệt như máy nước nóng trực tiếp, máy nước nóng gián tiếp và đặc biệt là các dòng bình nóng lạnh. Trong nhiều tài liệu kỹ thuật, thiết bị này còn được gọi là van khóa nước bình nóng lạnh vì vai trò chính của van là kiểm soát lượng nước cấp vào bình, đồng thời cô lập bình khi cần bảo trì hoặc xử lý sự cố

Thông thường, van khóa nước bình nóng lạnh được sản xuất với thiết kế nhỏ gọn hơn để phù hợp với không gian lắp đặt ít diện tích của phòng tắm gia đình

5. Tiêu chuẩn sản xuất van khóa nước nóng

Van khóa nước nóng lạnh được sản xuất theo nhiều tiêu chuẩn kỹ thuật khác nhau để đảm bảo khả năng chịu nhiệt, chịu áp và độ an toàn khi sử dụng trong hệ thống nước nóng. Các tiêu chuẩn này quy định từ vật liệu chế tạo, độ kín khít, khả năng chịu áp suất đến chuẩn ren kết nối và an toàn nước sạch. Phổ biến gồm

• Tiêu chuẩn vật liệu: Đồng (ASTM B584), Inox 304/316 (ASTM A351, ASTM A182), nhựa (DIN 8077–8078, ASTM F441)
• Tiêu chuẩn chịu áp: ISO 5208, EN 12266 và các cấp áp lực PN10, PN16, PN25 đảm bảo vận hành trong thời gian chịu nhiệt dài
• Tiêu chuẩn ren kết nối: ISO 228-1 (BSPP), ISO 7-1 (BSPT), ASME B1.20.1 (NPT) tùy thị trường và hệ thống ống
• Tiêu chuẩn an toàn nước sạch: NSF/ANSI 61 và QCVN 12-1:2011/BYT cho các hệ thống cấp nước sinh hoạt yêu cầu vật liệu không gây ô nhiễm

6. Vật liệu làm kín của van khóa nước nóng lạnh

Vật liệu làm kín quyết định độ kín khít, khả năng chịu nhiệt và tuổi thọ của van khóa nước nóng. Khi vận hành ở nhiệt độ cao, gioăng phải giữ được độ đàn hồi, không bị biến dạng, nứt vỡ hay lão hóa nhanh. Các loại vật liệu làm kín phổ biến trong van khóa nước nóng lạnh gồm:

• EPDM: Sử dụng rộng rãi nhất, chịu nhiệt 110 ~ 130°C, kháng nước nóng và hơi nóng tốt, độ bền cơ học cao
• PTFE: Chịu nhiệt vượt trội đến 180 ~ 200°C, chống ăn mòn và thường dùng trong van khóa nước nóng lạnh làm từ inox hoặc hệ thống yêu cầu độ kín cao

7. Có nên dùng van khóa máy nước nóng tự động không

Van khóa máy nước nóng tự động là loại van có khả năng đóng/mở theo tín hiệu từ cảm biến nhiệt độ, áp suất hoặc theo lập trình. Việc sử dụng loại van này có phù hợp hay không phụ thuộc vào quy mô hệ thống, mức độ an toàn yêu cầu và chi phí đầu tư.

• Đối với hệ thống nước nóng dân dụng như bình nóng lạnh gia đình, việc lắp van khóa nước bình nóng lạnh tự động không thực sự cần thiết, vì hệ thống đã có các cơ chế an toàn sẵn như rơ-le nhiệt, van an toàn xả áp và van một chiều. Khóa nước bình nóng lạnh tự động thường có giá thành cao, khó thay thế và không mang lại nhiều lợi ích bổ sung trong môi trường sử dụng đơn giản.
• Ngược lại, trong các hệ thống nước nóng trung tâm, khách sạn, tòa nhà cao tầng hoặc hệ thống công nghiệp có yêu cầu giám sát tự động, van khóa nước nóng lạnh tự động có thể hữu ích vì giúp điều khiển từ xa, quản lý lưu lượng và tăng tính an toàn tổng thể

8. Tuổi thọ khóa nước bình nóng lạnh là bao lâu

Tuổi thọ của van khóa máy nước nóng không cố định, có thể chỉ 3 năm nhưng cũng có thể vượt 10 năm, điều này được quyết định bởi các yếu tố sau:

• Vật liệu thân van: Vật liệu càng cao cấp sẽ có độ bền càng cao
• Chất liệu gioăng làm kín: Gioăng kém chất lượng sẽ làm van nhanh xuống cấp
• Tiêu chuẩn sản xuất: Van được sản xuất theo các tiêu chuẩn quốc tế uy tín sẽ đảm bảo chất lượng dài hạn
• Nhiệt độ vận hành: Hệ thống càng nóng, tuổi thọ van và gioăng càng giảm nhanh
• Chu kỳ thay đổi nhiệt: Thay đổi nóng – lạnh liên tục gây giãn nở và lão hóa vật liệu
• Áp suất đường ống: Áp càng cao, tải trọng lên thân càng lớn
• Chất lượng nước nóng: Nước cứng hoặc nhiều cặn khoáng làm tăng tốc độ ăn mòn
• Cách lắp đặt: Siết ren quá lực, lệch trục hoặc chọn sai loại ren đều làm giảm tuổi thọ