Tìm hiểu khóa van nước là gì

Trong thi công và vận hành hệ thống cấp nước, khóa van nước là thao tác tưởng chừng đơn giản nhưng lại ảnh hưởng trực tiếp đến an toàn và hiệu quả sử dụng. Từ cách hiểu thuật ngữ, vị trí lắp đặt đến kỹ thuật khóa van đúng chuẩn, mỗi chi tiết đều cần được thực hiện chính xác. Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu qua bài viết dưới đây!

1. Khóa van nước là gì

Khóa van nước là thuật ngữ thường dùng để chỉ thao tác đóng van nước trên hệ thống đường ống nhằm ngắt dòng chảy của nước tại một vị trí xác định. Về mặt kỹ thuật, đây là hành động đóng/mở van để kiểm soát dòng nước trong quá trình lắp đặt, vận hành hoặc sửa chữa hệ thống cấp nước

4. Các loại van thường dùng để khóa ống nước

Trong hệ thống cấp nước, việc khóa ống nước không gắn liền với một loại van duy nhất mà có thể được thực hiện bằng nhiều chủng loại van khác nhau. Mỗi loại van có cấu tạo và đặc điểm vận hành riêng, phù hợp với từng điều kiện sử dụng, kích thước đường ống và yêu cầu kỹ thuật của hệ thống.

• Van bi: Là loại van được sử dụng phổ biến nhất để khóa ống nước nhờ khả năng đóng mở nhanh chỉ với một góc quay 90 độ. Van bi cho độ kín cao, ít rò rỉ, phù hợp cho cả hệ thống dân dụng và công nghiệp
• Van cổng: Thường được dùng làm van tổng hoặc lắp trên các tuyến ống có đường kính lớn. Khi khóa van nước hoàn toàn, van chặn hoàn toàn dòng chảy, thích hợp cho việc đóng mở không thường xuyên
• Van bướm: Được sử dụng nhiều trong hệ thống đường ống lớn nhờ thiết kế gọn nhẹ, thao tác đóng mở dễ dàng. Van bướm phù hợp để khóa ống nước trong các hệ thống cấp thoát nước, PCCC và công nghiệp
• Van cầu: Ngoài chức năng làm khóa van nước, van cầu còn cho phép điều tiết lưu lượng. Loại van này thường dùng trong các hệ thống yêu cầu kiểm soát dòng chảy ở mức độ nhất định
• Van góc: Là dạng van cỡ nhỏ, lắp trực tiếp tại các điểm cấp nước cho thiết bị như đồng hồ nước, lavabo, bồn rửa, máy giặt. Van góc giúp khóa ống nước cục bộ khi sửa chữa mà không cần ngắt toàn bộ hệ thống

5. Cách khóa van nước đúng kỹ thuật

Khóa van nước đúng kỹ thuật giúp ngắt hoàn toàn dòng chảy, tránh rò rỉ và hạn chế hư hỏng van cũng như đường ống trong quá trình sửa chữa hoặc thi công. Dù là hệ thống dân dụng hay công nghiệp, thao tác khóa ống nước cần được thực hiện đúng trình tự và phù hợp với từng loại van. Dưới đây là các bước cơ bản:

• Bước 1: Xác định chính xác vị trí van cần khóa, phân biệt rõ van tổng và các van nhánh để tránh khóa nhầm khu vực không cần thiết
• Bước 2: Thực hiện thao tác khóa van nước từ từ, đặc biệt với hệ thống có áp lực cao, nhằm hạn chế hiện tượng sốc áp trong đường ống
• Bước 3: Với van tay gạt, xoay tay van đến vị trí vuông góc với trục ống để đảm bảo van đã đóng kín hoàn toàn. Với van tay vặn, vặn theo chiều kim đồng hồ cho đến khi van đóng hết hành trình, không dùng lực quá mạnh để tránh hỏng ty van
• Bước 4: Sau khi khóa van nước, mở một điểm xả hoặc thiết bị sử dụng nước phía sau van để kiểm tra, đảm bảo dòng nước đã được ngắt hoàn toàn trước khi tiến hành thi công
• Bước 5: Quan sát lại tình trạng van và các mối nối xung quanh, kiểm tra dấu hiệu rò rỉ hoặc thấm nước. Nếu phát hiện bất thường, cần xử lý triệt để trước khi tiếp tục các công việc lắp đặt hoặc sửa chữa

6. Khóa van nước theo chiều nào

Trong quá trình thi công và sử dụng hệ thống cấp nước, nhiều người băn khoăn không biết khóa van nước theo chiều nào là đúng. Trên thực tế, chiều khóa van phụ thuộc vào từng loại van cụ thể, do đó cần nắm rõ nguyên tắc vận hành của từng dòng van để thao tác chính xác và tránh làm hư hỏng thiết bị.

• Van tay vặn: Khóa van nước bằng cách vặn tay van theo chiều kim đồng hồ cho đến khi van đóng hết hành trình. Khi mở van, thao tác ngược lại theo chiều ngược kim đồng hồ
• Van tay gạt: Khóa ông nước bằng cách xoay tay gạt vuông góc với trục ống. Khi tay gạt song song với đường ống là trạng thái mở, còn khi vuông góc là trạng thái đóng
• Một số van có ký hiệu OPEN/CLOSE: Nên ưu tiên quan sát ký hiệu hoặc mũi tên chỉ dẫn trên thân van để thao tác đúng chiều, đặc biệt với các van công nghiệp hoặc van nhập khẩu

7. Điều gì xảy ra khi khóa van nước sai cách

Khóa van nước tưởng chừng là thao tác đơn giản, nhưng nếu thực hiện sai kỹ thuật hoặc không đúng loại van, hệ thống đường ống có thể phát sinh nhiều sự cố ngoài mong muốn. Những hậu quả này không chỉ ảnh hưởng đến hiệu quả thi công mà còn làm tăng chi phí sửa chữa và rủi ro trong quá trình vận hành.

• Van không đóng kín hoàn toàn, khiến nước vẫn rò rỉ hoặc chảy âm thầm trong đường ống, gây khó khăn khi sửa chữa hoặc tháo lắp
• Hư hỏng van, đặc biệt là biến dạng cánh van, cong ty van hoặc kẹt cơ cấu đóng mở do dòng chảy tác động lên khi khóa van nước sai cách
• Tạo ra hiện tượng búa nước, xảy ra khi đóng van quá nhanh, làm rung lắc hệ thống, nứt mối nối hoặc giảm tuổi thọ đường ống
• Khóa nhầm van, dẫn đến ngắt nước trên diện rộng, ảnh hưởng đến sinh hoạt hoặc hoạt động sản xuất
• Nguy cơ mất an toàn khi sử dụng, do nước còn áp lực phun ra khi tháo ống, gây trơn trượt hoặc tai nạn cho người thi công