Van chặn là gì, có cấu tạo, nguyên lý hoạt động như thế nào? Tại sao van được ứng dụng nhiều và tìm kiếm nhiều, trong khuôn khổ bài viết này Vimi chúng tôi sẽ chia sẽ cho các bạn biết van chặn là gì nhé!
1. Van chặn là gì
Với những người làm việc trong lĩnh vực đường ống không còn xa lạ gì với van chặn là gì và cũng hiểu rõ về loại van này. Van chặn là một thiết bị được dùng để lắp đặt trên đường ống để thực hiện chức năng, nhiệm vụ đóng (chặn lại) hoặc mở để lưu chất chảy qua, chính vì vậy van có tên là van chặn. Đây là một loại van hết sức phổ biến, có thể được dùng cho công nghiệp, dân dụng và phổ biến nhất là được ứng dụng vào ngành cấp thoát nước.

2. Tên gọi khác của van chặn là gì
Ngoài tên gọi như đã giải thích ở trên, do cấu tạo và cách gọi của từng đơn vị thi công, thiết kế hoặc vận hành, hoặc cũng có thể do tên gọi của vùng miền nên van được gọi bằng các tên khác như
- Van cổng (cửa)
- Van 2 chiều
- Van khóa
- Van cổng dao

Ngoài ra, van còn có tên tiếng anh là gate valve, chúng ta có thể tìm hiểu qua bài chia sẻ gate valve là gì để biết thêm các tên tiếng anh khác của van

3. Lịch sử phát triển của van chặn
Van chặn là một trong những loại van phổ biến nhất trong công nghiệp, không chỉ bởi khả năng đóng/mở dòng chảy hiệu quả mà còn vì lịch sử phát triển gắn liền với sự tiến bộ của ngành năng lượng và cơ khí. Quá trình hình thành và hoàn thiện van chặn có thể chia thành hai giai đoạn chính:Thời điểm ra đời và quá trình cải tiến cấu tạo.
3.1 Thời gian và địa điểm ra đời của van chặn là gì
Van có lịch sử lâu đời ban đầu được dùng để phục vụ ngành công nghiệp kiểm soát dòng chảy ở Hoa Kỳ, bắt đầu được sử dụng rất ít vào khoảng giữa thế kỷ 19, cho đến bây giờ thì van chặn đã được sử dụng rất rộng rãi.

3.2 Quá trình cải thiện cấu tạo và phát triển van chặn
Trong quá trình phát triển, cấu tạo van chặn liên tục được cải tiến để đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của công nghiệp, đặc biệt là ngành năng lượng hơi nước.
- Cuối thế kỷ 19: Sự phát triển của ngành năng lượng hơi nước với áp suất và nhiệt độ lò hơi tăng cao buộc van phải cải tiến theo. Nhiều nhà sản xuất nồi hơi đã tự thiết kế và chế tạo van chặn vì thị trường chưa đáp ứng đủ.
- Đầu thế kỷ 20: Áp suất hơi nước bắt đầu vượt mức 150 ~ 200 psi, thúc đẩy việc thay thế cho các loại van đồng hoặc sắt bằng van chặn có vật liệu bền hơn như gang, inox hoặc thép

4. Cấu tạo của van chặn là gì
Van chặn là loại van xuất hiện từ khá lâu đời vì thế trải qua nhiều giai đoạn phát triển thì van cửa cũng được cải tiến liên tục, mặc dù vậy cấu tạo và nguyên lý hoạt động của van chặn cũng không có mấy thay đổi và đều có những bộ phận chính như sau:
- Thân van
- Trục van
- Đĩa van
- Nắp van
- Tay van hoặc bộ phận điều khiển

5. Cách vận hành van chặn đúng kỹ thuật
Van chặn được thiết kế chủ yếu để đóng/mở hoàn toàn dòng chảy. Trong một số trường hợp đặc biệt, có thể dùng để điều tiết thô, nhưng không được khuyến khích. Khi vận hành cần lưu ý:
- Kiểm tra trước khi vận hành: Đảm bảo thân van, trục và tay quay hoạt động bình thường, không có rò rỉ tại các mối nối
- Đóng van: Xoay tay quay theo chiều kim đồng hồ cho đến khi đĩa van ép sát ghế van. Khi đã kín, không siết quá mạnh để tránh làm hỏng trục ren hoặc kẹt đĩa van
- Mở van: Xoay tay quay ngược chiều kim đồng hồ cho đến khi van mở hoàn toàn. Với dòng lưu chất áp suất hoặc nhiệt độ cao, nên mở từ từ để tránh sốc áp
- Điều tiết lưu lượng: Van chặn có thể mở một phần để giảm lưu lượng, nhưng điều này dễ gây mài mòn cục bộ tại bề mặt đĩa và ghế van, làm giảm độ kín sau này. Nếu cần điều tiết chính xác, nên sử dụng van cầu hoặc van bướm
- Bảo dưỡng định kỳ: Kiểm tra độ kín, tra mỡ bôi trơn trục van, thay thế gioăng hoặc vòng đệm khi có dấu hiệu mòn, đảm bảo van vận hành ổn định và bền lâu


