Đồng hồ nước có van 1 chiều không? Hay có nên lắp van 1 chiều cho đồng hồ nước không? Là những câu hỏi được rất nhiều người quan tâm khi lắp đặt hệ thống cấp nước, trong bài viết này, chúng tôi sẽ giải đáp chi tiết.
1. Tại sao cần van 1 chiều đồng hồ nước
Van 1 chiều không phải là một phần bắt buộc của đồng hồ nước, nhưng lại rất quan trọng trong hệ thống lắp cùng đồng hồ. Lý do cần van 1 chiều đồng hồ nước gồm các yếu tố kỹ thuật và an toàn khi vận hành:
- Lắp van 1 chiều đồng hồ nước ở các dòng đồng hồ cơ, bởi dòng chảy ngược có thể làm cánh đo hoặc tuabin quay ngược, khiến chỉ số hiển thị sai, đồng thời bảo vệ đồng hồ khỏi va đập thủy lực
- Bên cạnh đó, việc trang bị van 1 chiều đồng hồ nước tại các điểm lắp đặt giúp giữ đồng hồ luôn trong trạng thái ngập nước, tức buồng đo luôn đầy nước, hạn chế sai số tối đa

2. Lắp van 1 chiều đồng hồ nước ở đâu
Trong một số trường hợp lắp đặt đặc thù, van 1 chiều đồng hồ nước được bố trí phía sau đồng hồ, tức là vị trí đầu ra của nước, nhằm đảm bảo điều kiện làm việc ổn định và độ chính xác khi đo lưu lượng. Cách lắp này thường áp dụng khi đồng hồ đặt cao hoặc hệ thống dễ xảy ra hiện tượng rỗng ống. Bên cạnh đó, việc lắp van 1 chiều đồng hồ nước phía sau giúp:
- Giữ cột nước phía sau đồng hồ, giúp buồng đo luôn trong trạng thái ngập nước
- Chỉ cho nước chảy qua khi có áp đẩy đúng chiều thiết kế
- Ngăn nước hồi lưu, hạn chế sai số đo và bảo vệ cơ cấu đo của đồng hồ
- Phù hợp với các vị trí lắp cao, đường ống có nguy cơ tụt áp hoặc ngắt dòng thường xuyên

3. Đồng hồ nước có van 1 chiều không
Dù phần lớn đồng hồ nước không tích hợp sẵn van 1 chiều cơ học trong thân, nhưng trên thực tế câu hỏi “đồng hồ nước có van 1 chiều không” lại là thắc mắc phổ biến mà người dùng thường đặt cho kỹ sư của chúng tôi, đặc biệt khi họ muốn tiết kiệm chi phí và không gian lắp đặt. Câu trả lời của chúng tôi như sau:
- Đa số đồng hồ nước không tích hợp sẵn van 1 chiều cơ học trong thân, đặc biệt là đồng hồ cơ, nhằm giữ độ nhạy đo và giảm tổn thất áp ở lưu lượng thấp
- Một số đồng hồ công nghệ điện từ, siêu âm có tính năng nhận diện và cảnh báo dòng chảy ngược, nhưng đây là xử lý tín hiệu, không phải van 1 chiều đồng hồ nước vật lý
- Tuy nhiên, vẫn có những dòng đồng hồ nước có van 1 chiều cơ học được tích hợp sẵn bên trong, ví dụ như sản phẩm của hãng AUT, phù hợp với các vị trí lắp trên cao hoặc hệ có bơm, nơi cần buồng đo luôn ngập nước và hạn chế rủi ro đo dòng chảy ngược

Các yếu tố chính khiến đồng hồ nước có van 1 chiều không phổ biến:
- Tổn thấp áp suất tăng lên: Khi dòng chảy va đập vào cánh van 1 chiều diễn ra bên trong đồng hồ làm giảm độ nhạy đo ở dải lưu lượng thấp
- Giá thành thường cao hơn do cấu trúc đồng hồ nước có van 1 chiều không rời phải bổ sung thêm cơ cấu cơ học bên trong, yêu cầu vật liệu, gia công và kiểm soát sai số chặt hơn so với đồng hồ tiêu chuẩn
- Ngoài các yếu tố kỹ thuật và chi phí, theo khuyến nghị lắp đặt của nhiều nhà sản xuất, các thiết bị như van 1 chiều đồng hồ nước, van cổng hay van bi nên được lắp cách xa điểm đo một khoảng an toàn và đúng kỹ thuật (thường ít nhất 10m phía trước và 5m phí sau)
4. Có nên lắp van 1 chiều cho đồng hồ nước bằng nhựa không
Tại sao không? Hoàn toàn có nên lắp van 1 chiều cho đồng hồ nước bằng nhựa trong các hệ thống đường ống nước dân dụng, bởi đây là giải pháp giúp tiết kiệm chi phí và đơn giản thao tác lắp đặt mà vẫn đáp ứng yêu cầu kiểm soát dòng ngược. Bên cạnh vật liệu nhựa, van 1 chiều đồng hồ nước còn được sản xuất phổ biến ở các nhóm vật liệu sau:
- Đồng thau hoặc đồng mạ: Ôn định trong môi trường nước sạch, gia công chính xác, thường dùng trong cụm đo dân dụng cần độ kín tốt và đóng mở êm
- Inox: Chống gỉ vượt trội trong nôi trường nước sạch và nước có khoáng, chịu áp và va nước tốt, dùng khi ưu tiên độ bền và vệ sinh nguồn nước

5. Các loại van 1 chiều đồng hồ nước phổ biến
Các loại van 1 chiều đồng hồ nước thường chỉ phù hợp với những thiết kế đơn giản, không gây ảnh hưởng lớn đến dòng chảy, kiểu thông dụng nhất trên thị trường hiện nay là hai loại dưới đây:
- Van 1 chiều lò xo: Sử dụng lực lò xo để đóng mở nhanh khi áp thay đổi, hạn chế nước đẩy ngược vào buồng đo, đặc biệt hiệu quả khi đồng hồ đặt trên cao hoặc sau bơm
- Van 1 chiều lá lật: Cơ chế cánh mở theo dòng, gần như không cản trở áp khi lưu lượng ổn định, phù hợp các đoạn ống thẳng đủ dài để dòng phát triển đều

6. Khi nào không nên lắp van 1 chiều cho đồng hồ nước
Không phải lúc nào cũng cần hoặc nên lắp van 1 chiều cho đồng hồ nước. Trong một số trường hợp, việc lắp van 1 chiều đồng hồ nước có thể phản tác dụng, ảnh hưởng đến phép đo và vận hành hệ thống.
- Hệ thống áp suất thấp hoặc lưu lượng nhỏ: Van 1 chiều đồng hồ nước, đặc biệt dạng lò xo, có thể tạo sụt áp cục bộ, làm đồng hồ cơ đo sai hoặc “đơ” ở lưu lượng thấp
- Đường ống có chiều dài ống thẳng không đủ: Nếu van 1 chiều đặt quá gần đồng hồ nước mà dòng chưa phát triển ổn định, sẽ tạo xoáy, gây rung cánh đo và sai số
- Khi đồng hồ đặt trong hệ thống có điều kiện dòng chảy thay đổi liên tục: Ví dụ mạng phân nhánh nhỏ, lắp nhiều van 1 chiều đồng hồ nước dễ đóng mở liên tục, tạo rung và va nước, ảnh hưởng tuổi thọ và độ chính xác đồng hồ
- Hệ thống đo nhạy áp: Không nên lắp van 1 chiều đồng hồ nước vào các đồng hồ nhạy áp như đồng hồ điện tử hoặc siêu âm. Những loại đồng hồ này đo lưu lượng dựa trên cảm biến áp suất, từ trường hoặc sóng siêu âm, rất nhạy với dao động dòng chảy
- Các dòng van đã tích hợp sẵn cơ chế 1 chiều: Như van góc đến từ nhà sản xuất Minh Hòa

7. Kết luận
Câu hỏi “đồng hồ nước có van 1 chiều không” thường xuất hiện khi người dùng muốn biết có cần lắp thêm van 1 chiều đồng hồ nước hay không. Thực tế, phần lớn đồng hồ nước cơ không tích hợp sẵn van, nhưng việc bổ sung van 1 chiều đồng hồ nước bên ngoài là cần thiết trong nhiều hệ thống, giúp bảo vệ đồng hồ, duy trì buồng đo luôn đầy nước và đảm bảo phép đo chính xác. Lựa chọn đúng loại van và vị trí lắp phù hợp sẽ tối ưu hiệu quả vận hành, hạn chế sai số và tăng tuổi thọ hệ thống.

