Tìm hiểu van bướm tàu thủy là gì

Trên tàu thủy tồn tại nhiều hệ thống kỹ thuật khác nhau, mỗi hệ thống lại đòi hỏi các loại van chuyên dụng để vận hành hiệu quả. Trong số đó, van bướm tàu thủy được sử dụng phổ biến nhờ khả năng đóng mở nhanh chóng và điều tiết linh hoạt lưu lượng dòng chảy.

1. Van bướm tàu thủy là gì

Van bướm tàu thủy là loại van bướm chuyên dụng, được lắp đặt trong các hệ thống đường ống của tàu thủy. Van bướm dùng trên tàu thủy hoạt động với chức năng chính là đóng mở và điều tiết lưu lượng chất lỏng, góp phần duy trì sự vận hành an toàn và ổn định của con tàu.

Mỗi loại tàu, dù chạy sông hay chạy biển, đều chịu tác động từ điều kiện môi trường, cấp bão và quy định đăng kiểm khác nhau, nên mức độ yêu cầu về chất lượng van cũng có sự khác biệt.

2. Van bướm tàu thủy dùng cho hệ thống nào trên tàu

Như đã đề cập ở phần đầu, trên mỗi con tàu tồn tại rất nhiều hệ thống khác nhau nhằm đảm bảo quá trình vận hành trơn tru và an toàn cho thủy thủ đoàn. Trong đó, van bướm tàu thủy được ứng dụng chủ yếu trong các hệ thống của tàu hàng chạy biển.

2.1 Van bướm tàu thủy dùng trong hệ thống nước dằn tàu

Hệ thống ống nước dằn trên tàu thường sử dụng nguồn nước biển, vốn có tính ăn mòn cao và môi trường làm việc khắc nghiệt. Do đó, thủy thủ không thể vận hành van bướm tàu thủy bằng tay một cách an toàn và hiệu quả.

• Trong trường hợp này, van bướm điều khiển khí nén được sử dụng phổ biến nhờ độ an toàn cao
• Ngoài ra, còn có van bướm điều khiển điện với hộp kỹ thuật điện được thiết kế chuyên biệt

Trong hệ thống nước dằn, van bướm dùng trên tàu có nhiệm vụ cấp và thoát nước thông qua bơm và đường ống, giúp đóng mở và điều tiết lưu lượng. Lượng nước dằn sẽ được điều chỉnh theo khối lượng hàng hóa lên xuống để giữ cho tàu luôn cân bằng. Do thường xuyên tiếp xúc với nước biển, loại van này đòi hỏi vật liệu có khả năng chống ăn mòn cao.

2.2 Van bướm tàu thủy dùng trong hệ thống PCCC

Trong hệ thống phòng cháy chữa cháy (PCCC) trên tàu thủy, việc sử dụng van bướm tàu thủy phụ thuộc vào phương pháp chữa cháy, loại tàu và yêu cầu đăng kiểm.

• Tùy loại hàng hóa chuyên chở, tàu có thể áp dụng chữa cháy bằng nước biển, CO₂ hoặc bọt. Trong đó, nước biển thường được lựa chọn vì tiết kiệm và dễ khai thác, đồng thời là phương pháp sử dụng nhiều van bướm nhất.
• Một số tàu theo yêu cầu an toàn còn kết hợp chữa cháy bằng nước biển cùng với CO₂ hoặc bọt, đảm bảo hiệu quả dập lửa tối đa.
• Khi hệ thống dùng nước biển, bơm sẽ đưa nước vào đường ống và phun qua vòi chữa cháy. Thông thường, áp lực hệ thống ở mức PN10 hoặc PN16, vì vậy van bướm tàu thủy phải chịu được áp lực tương ứng và chống ăn mòn từ nước biển.

2.3 Van bướm dùng trên tàu cho hệ thống nước thải

So với công trình nước sạch, hệ thống nước thải trên tàu thủy phức tạp hơn và hầu hết đều có sự tham gia của van bướm dùng trên tàu để điều tiết dòng chảy.

• Hệ thống nước thải sinh hoạt: Tương tự như các công trình dân dụng, nguồn nước thải phát sinh từ vệ sinh cá nhân, ăn uống, rửa chén bát… và được kiểm soát bằng van bướm
• Hệ thống thoát nước mưa: Van bướm được sử dụng trong các tuyến ống thoát nước trên boong, giúp dẫn thoát nước mưa hoặc nước đọng ở các tầng boong
• Hệ thống nước thải kỹ thuật: Bao gồm nước thải rửa khoang tàu, hoặc nước thải có lẫn dầu khi vệ sinh thiết bị và máy móc, đều cần van bướm để vận hành an toàn và hiệu quả

2.4 Van bướm tàu thủy dùng trong hệ thống dầu nhiên liệu

Trong hệ thống dầu nhiên liệu, van bướm dùng trên tàu chủ yếu được điều khiển bằng khí nén để đảm bảo vận hành an toàn và ổn định.

3. Ứng dụng van bướm tàu thủy trong hệ thống nước ballast

Trong hệ thống ballast, nước biển được sử dụng để dằn tàu nhằm điều chỉnh cân bằng khi tàu không chở hàng, chở thiếu tải hoặc ngay cả khi đã đầy tải. Van bướm tàu thủy đảm nhận vai trò đóng mở đường ống, cấp nước ballast khi cần bổ sung và xả nước ra ngoài khi tàu đạt tải trọng phù hợp.

Đóng mở van bướm tàu thủy cho phép điều chỉnh lượng nước dằn tại các két khác nhau, giúp cân bằng tàu cả theo chiều ngang lẫn chiều dọc.

• Cân bằng ngang: Thay đổi lượng nước dằn ở két đáy và két mạn để giữ cho tàu không bị nghiêng sang một bên.
• Cân bằng dọc: Điều chỉnh nước dằn ở két đáy, két mũi và két đuôi nhằm tránh tình trạng tàu bị chúi mũi hoặc chúi đuôi.

4. Van bướm dùng trên tàu lắp đặt ở đâu

Van bướm tàu thủy thường được lắp đặt tại các vị trí quan trọng như:

• Khu vực buồng bơm: Nơi điều khiển và phân phối dòng chảy chính
• Các két dằn: Bao gồm két đáy, két mũi, két đuôi và két mạn, để phục vụ việc cấp, thoát và điều chỉnh lượng nước dằn