Hướng dẫn lựa chọn van bướm

Hướng dẫn lựa chọn van bướm chính là chìa khóa để tránh rủi ro lắp đặt sai. Cùng một kích thước, nhưng mỗi tiêu chuẩn hay vị trí lắp lại cho ra một kết quả khác nhau. Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu qua bài viết dưới đây

1. Cách chọn van bướm theo ưu nhược điểm

Trong quá trình thiết kế hay thi công, cách chọn van bướm phụ thuộc nhiều vào ưu – nhược điểm của dòng van này và sự phù hợp với hệ thống. Khi đã có bản vẽ hoặc spec từ chủ đầu tư, việc lựa chọn chủ yếu dựa trên yêu cầu kỹ thuật. Tuy nhiên, để đánh giá khách quan, ta cần xem xét đặc điểm của thiết bị.

1.1 Ưu điểm

Van bướm có cấu tạo đơn giản, giá thành thấp hơn so với các loại van khác cùng kích thước. Thiết kế van nhỏ gọn, chiều dày mỏng, thuận tiện cho lắp đặt, bảo dưỡng và thay thế. Kết nối mặt bích đa tiêu chuẩn, dễ dàng lắp lẫn, chủng loại phong phú từ DN40 ~ DN150

1.2 Nhược điểm

Hầu hết các loại van bướm chỉ có kích thước từ DN50 trở lên, đây là rào cản lớn đối với hệ thống ống nhỏ. Độ bền thấp hơn một số loại van khác và không thích hợp cho môi trường nhiệt độ quá 300°C hoặc áp lực trên 25 bar nếu không lựa chọn gioăng và vật liệu chuyên dụng.

Do đó, hướng dẫn lựa chọn van bướm hợp lý chính là dựa vào các ưu thế đồng thời cân nhắc các giới hạn của van

2. Hướng dẫn lựa chọn van bướm theo tiêu chuẩn

Mỗi hệ thống đường ống đều được thiết kế dựa trên một tiêu chuẩn nhất định, từ đó quy định kích thước, mặt bích và phụ kiện đi kèm. Do đó, cách chọn van bướm phải căn cứ vào đúng tiêu chuẩn đang áp dụng, nhằm đảm bảo khả năng lắp ghép đồng bộ với toàn bộ hệ thống.

Ví dụ cùng kích thước DN100:

• Theo tiêu chuẩn mặt bích JIS – 10K (Nhật Bản): Mặt bích yêu cầu 8 bu lông, lỗ bu lông Ø19mm, đường kính vòng tròn bu lông 175mm
• Theo tiêu chuẩn mặt bích ASME – Class 150 (Mỹ): Cũng cần 8 bu lông Ø19mm, nhưng đường kính vòng tròn bu lông lớn hơn, đạt 229mm

Như vậy, cùng một kích thước danh nghĩa nhưng khác tiêu chuẩn sẽ tạo nên sự sai lệch khi lắp đặt. Vì thế, hướng dẫn lựa chọn van bướm theo tiêu chuẩn quan trọng nhất chính là xác định rõ hệ thống sử dụng tiêu chuẩn nào, để chọn van tương thích ngay từ đầu.

3. Cách chọn van bướm theo cách vận hành

Trong quá trình thiết kế, hướng dẫn lựa chọn van bướm thường dựa vào phương thức vận hành mà hệ thống yêu cầu. Các tùy chọn phổ biến gồm: Tay gạt, tay quay, điều khiển khí nén hoặc điện. Cụ thể:

3.1 Kiểu tay gạt

Van bướm tay gạt thường dùng cho các van bướm có kích thước nhỏ ( thường dưới DN150 ). Bởi chỉ với những van kích thước nhỏ đồng thời áp suất không quá lớn, thì người bình thường mới có thể vận hành đóng mở van

3.2 Kiểu tay quay

Van bướm tay quay thường dùng cho các van có kích thước lớn ( thường từ DN200 trở lên). Bởi với những van kích thước lớn, đặc biệt nếu áp lực dòng chảy cao. Người bình thường rất khó vận hành van, do áp lực dòng chảy tác động lên đĩa van, đồng thời vòng đệm cổ van siết chặt trục van

3.3 Vận hành bằng khí nén

Ưu tiên lựa chọn van bướm khí nén trong các hệ thống có tần suất đóng/mở dòng chảy cao và yêu cầu cao về độ toàn cháy nổ. Dựa trên nhu cầu sử dụng, người dùng có thể lựa chọn giữa loại tác động đơn hay tác động kép, cũng như loại điều khiển on/off và tuyến tính

3.4 Vận hành bằng điện

Van bướm điện thích hợp cho hệ thống tự động hóa, cho phép điều khiển từ xa và kiểm soát chính xác lưu lượng. Khi áp dụng hướng dẫn lựa chọn van bướm, cần xác định nguồn điện, chế độ điều khiển và môi trường làm việc để đảm bảo vận hành ổn định.

4. Hướng dẫn lựa chọn van bướm theo vật liệu

Khi lựa chọn cần chú ý vật liệu thân, đĩa và gioăng làm kín, bởi cách chọn van bướm đúng vật liệu sẽ quyết định độ bền và sự phù hợp với môi trường làm việc.

5. Cách chọn van bướm theo thương hiệu và xuất xứ

Trong nhiều dự án, cách chọn van bướm có thể dựa trên thương hiệu hoặc xuất xứ

• Với công trình lớn, thương hiệu thường được chỉ định trong spec hoặc do nhà thầu đề xuất. Còn với công trình nhỏ, lựa chọn van chủ yếu dựa vào chất lượng và chi phí
• Trường hợp khác, chủ đầu tư có thể yêu cầu thiết bị van theo xuất xứ nhất định để đồng bộ với ống và phụ kiện hoặc coi xuất xứ là tiêu chí đánh giá chất lượng

6. Hướng dẫn lựa chọn van bướm theo vị trí lắp đặt

Nhiều tài liệu hướng dẫn lựa chọn van bướm hiện nay thường chú ý đến vị trí lắp đặt để đảm bảo van hoạt động ổn định:

• Nên đặt van tại đầu ra của máy bơm hoặc các vị trí cút nối. Tuy nhiên cần tính toán để tránh trường hợp cánh bướm khi vận hành chạm vào mặt trong của thiết bị/phụ kiện.
• Khi đặt van tại mối nối giữa ống và phụ kiện, cần đặt cách vị trí mối nối ít nhất 5 lần đường kính ống.
• Khi đặt van cạnh các van chặn, van điều khiển hoặc các loại van khác, cần đặt cách van gần nhất tối thiểu 5 lần đường kính ống.

7. Hướng dẫn lựa chọn van bướm theo thực tế

Van được lắp đặt trong các hệ thống xử lý nước, hệ thống cấp khí

Van được lắp đặt trong các nhà máy xử lý nước, các trạm bơm…