Kích thước van cổng không chỉ phản ánh đặc tính kỹ thuật của van cổng mà còn ảnh hưởng trực tiếp tới phương án thiết kế, đóng gói và thi công lắp đặt. Trong nội dung dưới đây, Vimi xin gửi đến quý độc giả bài viết phân tích cụ thể về chủ đề này, tập trung vào kích cỡ van cổng, mang tính ứng dụng cao trong thực tiễn.
1. Kích thước van cổng là gì
Kích thước van cổng là yếu tố quan trọng cần quan tâm khi thiết kế và lắp đặt đường ống. Các thông số này không chỉ ảnh hưởng đến khả năng kết nối với mặt bích, mà còn quyết định việc bố trí không gian lắp đặt và thao tác vận hành.

Một số kích cỡ van cổng chính thường được nhắc đến gồm:
- Chiều cao van (H): Kích thước theo phương thẳng đứng. Với van cổng ty nổi, cần chú ý tới chiều cao khi ty được nâng lên hoàn toàn. Còn với van cổng ty chìm, chiều cao cố định vì ty không thay đổi trong quá trình vận hành.
- Chiều dài van (L): Là khoảng cách giữa hai đầu kết nối của van. Đây là thông số quan trọng trong thi công, bởi nếu đường ống và phụ kiện đã lắp đặt trước thì chiều dài van cần chính xác tuyệt đối.
- Đường kính mặt bích (D): Tương ứng với đường kính danh nghĩa của mặt bích cùng tiêu chuẩn, bảo đảm ghép nối vừa khít giữa bích trên van và bích trên ống.
- Đường kính vòng tâm lỗ bu lông (K): Là kích thước then chốt, không được phép sai lệch, kể cả 1mm. Cùng với số lỗ và đường kính lỗ bu lông, thông số này quyết định tính lắp lẫn giữa các tiêu chuẩn.
- Số lượng lỗ bu lông (n): Phụ thuộc vào kích cỡ, áp lực thiết kế và tiêu chuẩn lắp ghép. Thông thường có 4, 8 hoặc 12 lỗ.
- Đường kính lỗ bu lông (d): Được quy định rõ trong bảng thông số của van hoặc của mặt bích để bảo đảm sự đồng bộ trong lắp đặt.
2. Ý nghĩa của kích thước van cổng
Khi tìm hiểu về các loại van cổng, ta biết rằng, mỗi loại van có những ứng dụng phù hợp riêng. Và trong mỗi loại van, đều có bản vẽ van cổng và các kích cỡ van cổng cụ thể. Những thông số này đóng vai trò làm cơ sở cho việc lựa chọn, so sánh, cũng như đảm bảo sự đồng bộ giữa thiết kế hệ thống đường ống và thực tế lắp đặt.
2.1 Trong thiết kế
Kích thước van cổng cho phép tính toán chiều dài tổng thể, bố trí vị trí lắp đặt và không gian thao tác. Các thông số mặt bích, số lỗ, đường kính lỗ và vòng tâm quyết định khả năng lắp lẫn giữa các tiêu chuẩn.

2.2 Trong vận chuyển
Ngoài tải trọng của van, kích thước van cổng ảnh hưởng trực tiếp đến đóng gói và sắp xếp trong kho. Thông số này giúp xác định kích thước thùng, số lượng van trong một kiện và sự phù hợp với phương tiện vận tải.

2.3 Trong lắp đặt
Biết được kích cỡ van cổng sẽ giúp xác định khả năng tương thích với đường ống và tiêu chuẩn mặt bích của hệ thống. Đồng thời, các kích thước van cổng như: Chiều dài tổng thể, đường kính vòng tâm và lỗ bu lông cho phép lựa chọn bu lông, phụ kiện kết nối chính xác.

2.4 Trong thao tác bảo dưỡng và thay thế
Kích thước van cổng là cơ sở để tháo lắp, vệ sinh hoặc kiểm tra định kỳ một cách thuận tiện. Khi cần thay mới, việc nắm rõ kích cỡ van cổng giúp chọn phụ kiện và chi tiết thay thế tương thích với hệ thống hiện hữu.

3. Sự khác nhau của kích thước theo các nhà sản xuất
Với mỗi nhà sản xuất, tùy thuộc vào khu vực địa lý hoặc tiêu chuẩn công nghiệp quốc gia mà họ áp dụng các quy chuẩn sản xuất khác nhau. Như phân tích ở trên, có thể thấy tiêu chuẩn khác nhau sẽ cho các kích thước khác nhau cho dù cùng kích cỡ van cổng. Hãy cùng so sánh nhanh kích thước chiều dài và chiều rộng của van cổng kích cỡ DN100 của 2 nhãn hiệu khác nhau:
- Van cổng Shinyi – DN100: Chiều dài 299mm, chiều cao 310mm
- Van cổng Wonil – DN100: Chiều dài 230mm, chiều cao 430mm

Như vậy, cùng một kích cỡ van cổng danh nghĩa nhưng kích thước thực tế của van cổng có thể thay đổi tùy theo thương hiệu và tiêu chuẩn sản xuất, đòi hỏi người thiết kế và thi công phải đối chiếu kỹ trước khi lựa chọn.
4. Cách gọi kích cỡ van cổng
Như chúng ta đã biết, với cách quy đổi kích thước ống, tùy từng tiêu chuẩn áp dụng mà kích thước ống có thể được tính và gọi theo các đơn vị khác nhau, tuy nhiên thường dùng phổ biến vẫn là hệ mm và hệ inch

4.1 Kích thước van cổng gọi theo kích thước đường ống
Trong kỹ thuật đường ống, kích thước ống thường được quy định theo hai hệ thống danh nghĩa:
- A: Đơn vị tính theo hệ mm (DN – Diameter Norminal)
- B: Đơn vị tính theo hệ inch (NPS – Norminal Pipe Size)
Do đó, kích thước van cổng cũng được xác định và gọi tên dựa trên kích thước danh nghĩa của đường ống.
4.2 Các kích cỡ van cổng thường dùng
Van cổng nói chung thường có kích thước từ DN40 trở lên, tùy từng nhà sản xuất mà giới hạn kích cỡ lớn có thể khác nhau. Các kích thước nhỏ hơn DN40 chủ yếu xuất hiện ở dòng van cổng đồng, được ứng dụng nhiều trong hệ thống cấp nước sinh hoạt và công trình dân dụng.


