Cấu tạo van bi | Mua nên biết – Tìm hiểu nên đọc

Cấu tạo van bi như thế nào. Đây là những thắc mắc tưởng chừng hóc búa những thực ra lại vô cùng đơn giản. Trong bài viết sau đây, chúng ta hãy cùng đi tìm hiểu cấu tạo van một cách chi tiết và tổng quát nhất

1 Giới thiệu về van bi

Van bi là loại van có hệ thống đóng mở bằng cách xoay viên bi được khoét lỗ ở trong thân van, giúp cho lưu chất được thông qua và tiếp tục luân chuyển trong hệ thống đường ống, là dòng van phổ biến trong các đường nước dân dụng hàng ngày chúng ta vẫn sử dụng

Tên tiếng anh của van là ball valve, hãy đọc thêm để biết tên tiếng anh theo các chủng loại

3 Cấu tạo van bi nói chung

Để hiểu sâu về cấu tạo van bi chúng ta cần tìm hiểu riêng từng bộ phận cấu tạo nên van. Cũng giống như các loại van công nghiệp khác, van có thân, trục, bộ phận vận hành van và bi van được khoét lỗ.

3.1 Cấu tạo thân van bi

Trong các bộ phận cấu tạo van bi thì đây là phẩn quan trọng nhất, thân van có chức năng liên kết các bộ phận bên ngoài tạo thành một khối hình thống nhất. Bảo vệ các bộ phận bên trong và cho phép lưu chất di chuyển mà không bị rò rỉ ra bên ngoài

Nhiệm vụ chính của thân van giúp đảm bảo độ bền cho van, phận phía ngoài chịu các tác động bên ngoài như tác động của môi trường, va đập. Cùng với các bộ phân khác tạo nên cấu tạo van bi hoàn chỉnh, và đảm bảo cho các bộ phận bên trong hoạt động một cách theo đúng chức năng của chúng.

3.2 Cấu tạo trục van bi

Đây là bộ phận truyền động – truyền momen xoắn từ bộ phận truyền lực (tay van hoặc bộ điều khiển). Đầu trục tiếp xúc với bi van được thiết kế tạo thành 1 khớp chắc chắn, đảm bảo bi xoay theo đúng góc quay và vận tốc truyền xuống từ tay van hoặc thiết bị truyền động tới bi van.

Trong cấu tạo van bi của nhiều loại, trục van thường được làm từ vật liệu inox

3.3 Cấu tạo bi van

Để lưu chất chảy qua van thì cấu tạo của bi rất quan trọng, viên bi của van được khoét lỗ giúp cho lưu chất có thể lưu thông một cách dễ dàng. Bi được khoét lỗ thông nhau (với van bi thường) hoặc lỗ khoét vuông góc nhau (đối với van 3 ngã). Có ba kiểu bi van:

• Loại Full Port: Đường kính lỗ khoét của bi van bằng đường kính trong của ống.
• Loại Reduced Port: Đường kính lỗ khoét của bi van nhỏ hơn đường kính ống.
• Loại V – Port: Bi van có lỗ khoét dạng hình chữ ” V “, bi được làm kín nước, kín khí với vòng đệm ( Seat ), đảm bảo khi bi chuyển động xoay cũng không gây rò rỉ lưu chất.

Có thể nói bi van là bộ phận vô cùng quan trọng trong cấu tạo van bi và vật liệu chế tạo bi van quyết định phàn lớn tới giá thành của van

3.4 Bộ phận vận hành

Tuỳ theo yêu cầu đặc thù nơi lắp đặt van, cũng như hệ thống vận hành tự động hoặc chủ đầu tư muốn vận hành bằng có học mà bộ phận vận hành trong cấu tạo van bi khác nhau

G) Bộ phận tay gạt

Trong kiểu vận hành van bằng tay thì kiểu vận hành bằng tay gạt sử dụng nhiều hơn cả, bởi vận hành đơn giản và không đòi hỏi trình độ cao của người khai thác van. Tay gạt của van được chế tạo từ nhiều vật liệu khác nhau, phụ thuộc vào vật liệu thân van hoặc chủng loại van, cũng như giới hạn áp lực của van

Tay gạt làm bằng inox: Tay gạt inox có độ cứng cao chống ăn mòn tốt, phù hợp với những vị trí lắp đặt ngoài trời, trong cấu tạo van bi tay gạt hãy lưu ý xem tay gạt có chốt hay không

Tay gạt làm bằng thép: Có độ cứng và độ bền dẻo tốt, tuy nhiên dễ bị hoen gỉ khi tiếp xúc với nước mưa vì vậy thường được bọc nhựa

Tay gạt nhựa: Thường áp dụng với các van bi nhựa và đặc biệt van bi nhựa upvc

Van bi điều khiển tự động: Có nhiều giải pháp vận hành tự động khác nhau chủ yếu là điều khiển bằng điện và khí nén, khi đó cấu tạo van bi sẽ bao gồm cả cấu tạo của bộ điều khiển điện và khí nén

Tay quay van: Với chủng loại này thường chỉ sử dụng trong trường hợp van có kích cỡ và áp suất lớn, bộ hộp số của tay quay là phần không thể thiếu trong cấu tạo van bi này

3.4 Cấu tạo bộ phận kết nối của van bi 

Bộ phận kết nối của van thường gắn liền với thân van, chỉ riêng van bi rắc co hoặc van bi 3 mảnh thì bộ phận kết nối được liên kết với thân bằng rắc co đối với van nhựa, bằng bu long đối với van bi kim loại. Riêng với van bi mặt bích thường có cấu tạo van bi từ 2 thân ghép lại, còn loại van bi được đúc nguyên khối sẽ là van bi nhựa hoặc van bi inox nối ren. Cấu tạo van bi sẽ khác nhau theo phương pháp kết nối

• Kết nối ren phù hợp với các kích cỡ vừa-nhỏ: DN15-DN50
• Đối với mặt bích thì kích cỡ thông dụng sẽ từ DN100-DN300
• Hầu hết các dòng van bi nhựa UPVC, CPVC sẽ sử dụng kết nối rắc co

3.5 Cấu tạo vòng đệm van bi

Van bi thì gồm có nhiều bộ phận khác nhau và để khi liên kết các bộ phận đó lại đòi hỏi độ kín khít nhất định và tại sự êm ái cho các bộ phận. Vòng đệm đóng vai trò quan trọng cấu tạo nên nguyên lý hoạt động của van bi.

• Vòng đệm làm kín bi: Đệm van bi có chức năng vô cùng quan trọng, đảm bảo độ kín khít giữa bi và thân van, không cho lưu chất rò rỉ kể cả ở trạng thái bi cố định hoặc bi chuyển động xoay tròn.
• Vòng đệm làm kín thân van với trục van: Đảm bảo độ kín giữa trục van và thân van, lưu chất sẽ không bị rò rỉ ra ngoài.
• Goăng làm kín mối nối giữa van với ống ( với van kết nối mặt bích ):Có tác dụng đảm bảo lưu chất không rò rỉ từ mối nối ống với van

Ngoài ra còn các bộ phận phụ kiện chi tiết nhỏ tạo nên van bi hoàn chỉnh.

4 Cấu tạo của van bi tay gạt

Cấu tạo van bi kiểu tay gạt là cấu tạo đơn giản nhất, tay gạt được thiết kế lỗ khoét theo tiết diện của trục van phần nhô lên và được kết nối với trục bằng bu long và vòng đệm. Van bi tay gạt là chủng loại được sử dụng nhiều nhất

5 Cấu tạo van bi tay quay – hộp số

Để có thể vận hành các van kích thước cỡ lớn, cần chuyển đổi tỷ số vòng quay giữa tay quay và trục van và hộp số là bộ phận tương đối được chú ý trong cấu tạo van bi. Van bi tay quay thường chỉ áp dụng cho các van có kích cỡ từ DN200 ~ 250 trở lên. Hãy lưu ý thêm về kích thước của tay quay nếu không gian lắp đặt van của bạn không quá rộng

6 Cấu tạo van bi điều khiển bằng điện

Bộ điều khiển là bộ phân không thể tách rời đối với  van bi điều khiển điện, khi xem xét cấu tạo van bi này hãy lưu ý đến cấu tạo bên trong của bộ điều khiển điện để hiểu cả bộ van điều khiển tự động chứ không chỉ riêng thân van

7 Cấu tạo của bộ van bi điều khiển bằng khí nén

Để tạo nên bộ van bi điều khiển khí nén người ta kết nối phân thân van với bộ điều khiển khí nén. Bộ điều khiển khí nén có thể tác động đơn hoặc tác động kép, chúng tôi khuyên người dùng nên hiểu rõ về cấu tạo cả bộ van để vận hành được hiệu quả nhất

8 Kết luận về cấu tạo van bi

Trên đây là những thông tin tương đối đầy đủ về cấu tạo van bi, chúng ta sẽ biết rằng van có cấu tạo nhiều bộ phân và bộ phận vận hành và kết nối sẽ thay đổi theo từng loại van, cũng như vật liệu chế tạo nên van