Ký hiệu van bi trong bản vẽ

Tìm hiểu ký hiệu van bi nhằm mục đích giúp việc đọc bản vẽ trở nên chính xác và thuận lợi hơn. Đây là kiến thức quan trọng đối với các kỹ sư ngành ống và kỹ sư thiết bị công nghiệp nói chung, bởi việc nắm rõ ký hiệu van bi trong bản vẽ giúp nhận diện đúng loại van, hỗ trợ công việc hiệu quả. Đồng thời, việc am hiểu các ký hiệu này còn mở rộng kiến thức chuyên môn, vượt ra ngoài phạm vi nhà máy hay công ty nơi đang công tác.

1. Ký hiệu van bi là gì

Ký hiệu van bi là dạng ký hiệu kỹ thuật được quy ước trên bản vẽ hệ thống đường ống, dùng để phân biệt van bi với các loại van công nghiệp khác. Thông qua ký hiệu này, người thiết kế hoặc người đọc bản vẽ có thể nhận biết chính xác loại van được lắp đặt, đặc điểm thiết kế của nó cũng như phương thức vận hành.

Trong thực tế, ta có thể phân loại van bằng cách quan sát trực tiếp, nhưng trên bản vẽ kỹ thuật thì ký hiệu chính là “ngôn ngữ” chung giúp nhận diện. Mỗi loại van, từ van công nghiệp nói chung đến van bi nói riêng, đều có ký hiệu van đặc trưng thể hiện những tính năng cơ bản của thiết bị.

2. Ký hiệu van bi trong bản vẽ

Các loại van bi đóng mở bằng việc thay đổi góc quay của của viên bi có khoét lỗ, thông qua trục dẫn và có thể điều khiển bằng tay hoặc vận hành tự động. Đặc tính này được thể hiện trên bản vẽ bằng ký hiệu van bi, trong đó một vòng tròn (tượng trưng cho viên bi bên trong) được đặt giữa hai hình tam giác, vốn là ký hiệu chung của các loại van.

Ngoài dạng cơ bản, ký hiệu van bi còn thể hiện rõ sự khác biệt giữa van bi 2 ngã và van 3 ngã, thông qua các đường biểu diễn chiều chuyển động của lưu chất. Nhờ đó, người đọc ký hiệu van bi trong bản vẽ có thể dễ dàng nhận biết loại van cũng như chức năng điều khiển dòng chảy.

3. Ký hiệu van bi theo kiểu kết nối

Như đã biết, van bi có thể được kết nối với đường ống theo nhiều phương thức khác nhau. Vậy các kỹ sư và nhà chế tạo đã quy ước ký hiệu van bi ra sao để phản ánh đúng kiểu kết nối thực tế của van?

3.1 Kí hiệu van bi nối hàn

Đây là phương pháp kết nối ít phổ biến, thường chỉ áp dụng trong một số hệ thống đường ống chịu áp suất cao. Ký hiệu van bi kết nối hàn được thể hiện bằng hai gạch đứng đặt song song và cách xa vòng tròn, tượng trưng cho hai mối hàn vuông góc với thân van.

3.2 Kí hiệu van bi nối bích

Với cách thể hiện bằng một gạch dọc nét liền, phần ký hiệu van bi được chuyển sang nét đứt, tượng trưng cho mặt bích nằm bên. Van bi mặt bích là kiểu kết nối phổ biến, được sử dụng cho các van có kích thước từ DN50 trở lên.

3.3 Ký hiệu van bi nối socket

Được thể hiện bằng một hình chữ nhật, tượng trưng cho nối rắc co với van. Kiểu ký hiệu này cũng được áp dụng cho van bi rắc co kết nối bằng dán keo.

4. Ký hiệu van bi theo kiểu vận hành van

Van có thể được vận hành theo nhiều cách khác nhau, tùy thuộc vào tính chất và nhu cầu sử dụng. Vậy ký hiệu van bi trong bản vẽ được thể hiện ra sao để người đọc biết được phương thức vận hành của van.

4.1 Kí hiệu van bi tay gạt

Để mô tả kiểu vận hành của van bi tay gạt, ký hiệu van bi trong bản vẽ sử dụng một gạch ngang, tượng trưng cho tay gạt đặt trên thân van, phản ánh trực quan cơ chế điều khiển.

4.2 Kí hiệu van bi gắn động cơ điện

Van bi điều khiển điện được biểu diễn bằng một hình hộp vuông có gắn chữ “M”, tượng trưng cho động cơ điện (Motor) dùng để vận hành van.

4.3 Ký hiệu van bi điều khiển khí nén

Van bi điều khiển khí nén được ký hiệu bằng một hình chữ nhật phía trên, bên trong có các hình chữ nhật nhỏ tượng trưng cho các buồng khí nén hoạt động.

4.4 Ký hiệu van bi điều khiển bằng dầu áp lực

Van bi điều khiển bằng dầu áp lực được ký hiệu bằng một hình hộp vuông, kèm chữ “H”, tượng trưng cho động cơ Hydraulic, tức là van hoạt động nhờ dầu áp lực.