Tìm hiểu van bướm lệch tâm kép

Van bướm lệch tâm kép có tên tiếng anh là Double Offset – Eccentric Butterfly Valve, là một loại van bướm lệch tâm mà ở đó có 2 đường tâm của van lệch nhau. Chính vì vậy, van còn được gọi với tên khác là van bướm lệch tâm đôi.

1. Van bướm lệch tâm kép là gì

Van bướm lệch tâm kép là một loại van bướm có thiết kế đặc biệt, trong đó trục van và đĩa van được bố trí lệnh nhau. Cụ thể:

• Trục van lệch so với đường tâm ống một khoảng gọi là offset 1.
• Đĩa van tiếp tục lệch so với đường tâm trục van một khoảng gọi là offset 2.

Tùy theo cách diễn giải trong tài liệu kỹ thuật, hai thông số offset 1 và offset 2 đôi khi có thể được gọi hoặc ký hiệu hoán đổi cho nhau.

2. Cấu tạo của van bướm lệch tâm kép

Van bướm lệch tâm đôi có cấu tạo giống với các loại van bướm khác, bao gồm các bộ phận cơ bản như: Thân van, trục van, đĩa van, vòng đệm kín và bộ phận điều khiển. Điểm khác biệt lớn nhất nằm ở thiết kế đặc trưng và vật liệu sử dụng:

• Như chính tên gọi, trục và đĩa van lệch tâm kép lệch so với nhau, tạo nên nét đặc trưng “lệch tâm kép”
• Với các loại van bướm inox hoặc gang thông thường, đệm kín thường bằng cao su hoặc nhựa. Trong khi đó, van bướm lệch tâm kép thường dùng gioăng kim loại hoặc kim loại kết hợp, có bề mặt được gia công vát nghiêng
• Đĩa van được thiết kế với vành viền nghiêng theo góc vát của gioăng, giúp tăng độ kín và giảm mài mòn trong quá trình vận hành

3. Nguyên lý vận hành của van bướm lệch tâm kép

Nguyên lý hoạt động cơ bản của van bướm lệch tâm đôi vẫn giống với van bướm thông thường: Khi trục van xoay, đĩa van sẽ quay quanh trục để đóng kín hoặc mở ra cho dòng chảy đi qua. Điểm khác biệt chính là bề mặt tiếp xúc giữa đĩa van và ghế van được thiết kế theo dạng hình nêm.

• Khi van đóng, đĩa van ép sát vào ghế van theo góc nghiêng, tạo độ kín khít cao
• Khi mở, đĩa van tách ra khỏi ghế nhanh chóng, hạn chế ma sát, giúp thao tác nhẹ nhàng và giảm mài mòn

Cũng chính nhờ đặc điểm mặt kín hình nêm này mà từ van đồng tâm thông thường đã được cải tiến thành van bướm lệch tâm kép, đáp ứng tốt hơn trong các môi trường làm việc áp lực và nhiệt độ cao.

4. Các phương pháp vận hành van bướm lệch tâm kép

Tương tự như van bướm thông thường, van bướm lệch tâm kép cũng có thể áp dụng nhiều phương pháp vận hành khác nhau:

• Với cách vận hành thủ công, phổ biến nhất là van bướm tay gạt và van bướm tay quay
• Trong những trường hợp không gian lắp đặt hạn chế hoặc cần điều khiển tự động, van bướm điện hoặc van bướm khí nén là lựa chọn hợp lý

5. Kết nối của van bướm lệch tâm kép

Van bướm lệch tâm đôi thường làm việc trong môi trường áp suất cao nên chủ yếu sử dụng kết nối mặt bích hoặc kết nối hàn nhằm đảm bảo độ kín và chống rò rỉ cao tại vị trí lắp đặt. Trong hai phương pháp này:

• Kết nối hàn ít được sử dụng hơn, chỉ áp dụng trong những trường hợp đặc biệt cần độ kín cao
• Van bướm mặt bích là lựa chọn phổ biến nhất, vừa chắc chắn, vừa phù hợp với hệ thống công nghiệp có áp lực và lưu lượng lớn

6. Ưu điêm của van bướm lệch tâm đôi

Thiết kế van bướm lệch tâm kép mang lại nhiều ưu điểm nổi bật, đáng chú ý gồm:

• Nhờ cơ chế làm kín kiểu hình nêm, khi đĩa van ép sát vào ghế van sẽ tạo được độ kín khít gần như tuyệt đối
• Do trục và đĩa van được bố trí lệch tâm, lực ma sát khi đóng mở nhỏ hơn so với van bướm đồng tâm, giúp vận hành nhẹ nhàng hơn
• Bộ phận gioăng làm kín được thiết kế tách biệt, dễ dàng thay mới khi hư hỏng, giảm chi phí bảo dưỡng và kéo dài tuổi thọ của van
•  Van bướm lệch tâm kép chịu được áp suất cao và nhiệt độ lớn, phù hợp cho các hệ thống công nghiệp nặng

7. Ứng dụng của van bướm lệch tâm kép

Van bướm lệch tâm kép được sử dụng chủ yếu trong các hệ thống có áp suất và nhiệt độ cao, nơi yêu cầu độ kín tuyệt đối và độ bền lâu dài. Các ứng dụng điển hình gồm:

• Hệ thống cấp thoát nước trong công nghiệp và hạ tầng đô thị
• Đường ống dầu, khí gas áp suất cao
• Hệ thống hơi nóng, nhiệt độ cao trong nhà máy điện, hóa chất, luyện kim
• Các tuyến ống xử lý và truyền tải chất lỏng ăn mòn, nhờ gioăng kim loại chế tạo từ vật liệu cao cấp